سلام به همراهان و هنردوستان سایت بانو تی وی.در این پست می خواهیم در مورد روش نگهداری گبه صحبت کنیم.اگر به این پست هدایت شده اید پس حتما یک گبه خریده اید و شما یک هنر دوست واقعی هستید پس درست هدایت شده اید .پس حتما تا انتهای پست همراه ما باشید تا بتوانید به درستی از گبه خود مراقبت کنید.

اول بیایید ببنیم گبه چیست ؟

هنر گبه بافی یکی از شاخه های هنر بافندگی می باشد .در هنر گبه بافی مانند بقیه ی هنرهای بافندگی از دار قالی و تار و پود برای بافت استفاده می شود.

گبه  یک زیرانداز است که دارای تار و پود است .پرز گبه طولی به اندازه ی 3 سانتی متر می باشد و معمولا از 3 پود تا 8 پود اندازه ی آن قابل تغییر است و حتی در مواقعی به 14 پود هم می رسد.در گبه بعد از هر رج پودگذاری انجام می شود. که تعداد 3 پود با پرز کوتاه با تعداد گره‌های بیشتر در واحد طول و عرض است.
گبه های سفارشی ظریف و نفیس هستند و معمولا پودهای بیشتری دارند و بافت درشت تری نسبت به گبه های معمولی دارند. البته نوعی گبه پتویی بافته می‌شود که تعداد پود آن از 3 پود تجاوز پیدا نمی‌کند و الیافی کاملا نرم دارد.

گبه به 4 گروه طرح اصلی تقسیم می‌شود :

• نقوش سایر زیراندازهای غیر پُرزدار مانند گلیم.
• طرح‌هایی که از نقوش قالی گرفته شده است.
• طرح‌های ساده شده‌ای که از زیراندازهای غیر پُرزدار اخذ شده است.
• طرح‌هایی خاص که نشان‌دهنده زندگی بافنده و یا حوادث و اتفاقات تلخ و شیرین است که در زندگی بافنده رخ می‌دهد و یا آنچه که بافنده از اعضای خانواده خود انتظار دارد، می‌باشد.

روش نگهداری گبه چگونه است ؟

گبه مانند هر کار و هنری نیاز به نگهداری دارد تا گبه ماندگاری بیشتری داشته باشد.

گبه را از موریانه و حشرات موذی حفظ کنید

یکی از چیزهایی که زیبایی و ماندگاری گبه را تهدید می کند بید ، موریانه و موش است که از مهمترین آن ها و بدترین ان ها بید است.
برای ابنکه با بید مقابله کنید بهتر است پشت و روی ان را حشره کن بزنید یا آن را با محلول شیمیایی بشویید.

به گبه نفتالین بزنید

برای جلوگیری از حشره زدن گبه می توانید روی گبه را نفتالین بگذارید .نفتالین این خاصیت را دارد که از ورود حشرات جلوگیری کند.

گبه را در جای مناسب نگهداری کنید

از قرار دادن گبه در محیط های تاریک خودداری کنید.
از قرار دادن گبه در محیط های مرطوب خودداری کنید.

گبه را دور از نور خورشید قرار دهید

گبه را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید زیرا موجب رنگ پریدگی گبه می شود.

زیر گبه موکت قرار دهید

بهتر است برای در امان ماندن آن از هر گونه رطوبت احتمالی از موکتی در زیر آن بهره گرفت و آن را در معرض هوا قرار بدهیم.

نظافت فرش گبه را درست انجام دهید

فرش را مرتب جارو کنید تا از نفوذ گرد و غبار در تارو پود آن جلوگیری کنید زیرا اگر زمان زیادی به آن رسیدگی نکنید در تارو پود آن گرد و غبار می رود و تمیز کردن آن سخت تر می شود.

از مواد شوینده انزیم دار استفاده نکنید

برای شستن گبه از مواد شوینده قوی و انزیم دار استفاده نکنید تا رنگ های آن اسیب نبینند.

هنگام لکه و اب سریع آن را از بین ببرید

به محض اینکه روی فرش دست بافت لکه ای ایجاد شد سریع لکه را از بین ببرید.
اگر آب روی فرش دستبافت ریخت حتما کاملا آن را خشم کنید.

پایه ی میز و صندلی روی گبه نگذارید

سعی کنید روی فرش مبلمان با پایه تیز و یا صندلی های با پایه ی تیز نگذارید.برای اینکه از آسیب گبه جلوگیری کنید حتما از کفی های لاستیکی و یا لاکی زیر آن ها استفاده کنید که به فرش آسیب وارد نکنند.

از گذاشتن گلدان روی گبه جلوگیری کنید

بله اغلب پوسیدگی های فرش به خاطر آب و رطوبت زیر گلدان ها می تواند رخ دهد.

هر از چندگاهی آن را مقابل نور خورشید قرار دهید

برای اینکه نظافت گبه را رعایت کنید و طول عمر آن را زیاد کنید حتما آن را چند ماهی یکبار مقابل نور خورشید قرار دهید اما نه به مدت خیلی طولانی .

تاریخ گبه بافی

از زمان های بسیار دور حتی در زمان انسان های اولیه از پوست حیوانات به عنوان زیرانداز استفاده می کنند.کم کم با یادگیری درست کردن انواع نخ های پشمی از پشم حیوانات توانستند هنر بافندگی را ایجاد کنند و گلیم های ساده را که نخستین زیراندازهای تار و پودی بودند را بافتند .

بعدها کم کم بافت گبه وارد هنر بافندگی شد. گبه نوعی فرش کوچک است که معمولاً در اندازه کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته می‌شود.

وزن گبه به‌طور متوسط در هر متر مربع ۳ کیلوگرم می باشد.
اما دقیق مشخص نیست که گبه از کجا امده و شروع ایجاد آن از کجا بوده.
به‌طور یقین نمی‌دانیم نام گبه از کجا آمده‌است. اما امروز در لغت به معنای ضخیم و زمخت است و نوعی فرش است که دارای خوابی بلند و به صورت درشت بافت است. در ابتدا نیز به عنوان زیراندازی بافته شده که مانع نفوذ سرمای زمین می‌شده است.

خصوصیات یک گبه مرغوب

ثبات رنگ در یک گبه مرغوب

اولین خصوصیت یک گبه بسیار مرغوب ثبات رنگ آن می باشد.یعنی اگر گبه شسته شود رنگ باید ثابت باشد و هیچگونه تغییر رنگی ندهد و یا رنگ های آن کمرنگ نشوند. یعنی نباید در اثر شستن و نظافت کردن رنگ آن کم شده یا تداخل رنگی پیدا کند. اگر می خواهید مطمین شوید گبه ای  که می خواهید بخرید مرغوب است با یک پارچه ی سفید خیس روی آن بکشید اگر پارچه رنگی شد یعنی رنگ مرغوب نبوده و ثبات کافی را ندارد اما اگر رنگی به پارچه نماند یعنی رنگ بسیار باثبات است.

نخ مورد استفاده در گبه مرغوب

در تولید هرچیزی استفاده از مواد مرغوب بسیار مهم است برای درست کردن فرش و گلیم و گبه هم استفاده از مواد مرغوب به کیفیت کار اضافه می کند.

برای گبه هم می توان گفت که استفاده از الیاف طبیعی در زیبایی و کیفیت کار بسیار موثر است.برای درست کردن فرش و گبه از پنبه ، ابریشم و پشم استفاده می کنند و نوع استفاده و میزان استفاده از هر کدام از این سه مدل نخ بر قیمت و مرغوبیت گبه و یا فرش اثر میگذارد.

تجربه نشان داده که فرش‌ ها و گبه های پشمی اگر از پشم مرغوب نژاد مخصوصی از گوسفند و یا گاو بافته شوند می تواند کیفیت بسیار بالایی داشته باشند،اما اگر این ماده اولیه به جای پشم، ابریشم باشد بسیار مرغوب و با کیفیت می شود .

نگهداری از رنگ در گبه های مختلف

یکی از تفاوت های اصلی در گبه های مختلف مخصوصا گبه های قدیم و جدید استفاده از رنگ می باشد .در گبه های قدیمی گبه ها را با پشم گوسفندان و با همان رنگ طبیعی پشم گوسفند می بافتند و آن ها را رنگ آمیزی نمی کردند و از رنگ های طبیعی پشم ها که به رنگ سیاه ، سفید و یا خاکستری بودند استفاده می کردند و جالب اینجاست که اگر روز خوبی داشتند از رنگ سفید استفاده می کردند و اگر روز بدی داشتند از رنگ سیاه استفاده می کردند.

اگر رنگ گبه طبیعی باشد ماندگاری رنگ گبه زیاد است و راحت تر می توان آن را شست و شو کنید.
کم کم بافندگان از رنگ های طبیعی استفاده کردند و پشم ها را با رنگ های طبیعی رنگ می کردند و با این رنگ ها طرح ها و نقش های ذهنی خود را پیاده می کردند.
کم کم که از گبه های رنگی استقبال خوبی شد برای اینکه به کار رنگ آمیزی پشم ها سرعت بدهند رنگ های شیمیایی را جایگزین رنگ های طبیعی کردند.

در رنگ های شیمیایی ممکن است ناخالصی باشد و همین امر شست و شو و نگهداری گبه را با احتیاط همراه می کند که هنگام شست و شو حتما باید به مواد شوینده دقت کنید.
همچنین ماشین ریسندگی جای پشم ریسی دستی را گرفت. با از میان رفتن طرح‌های قدیمی و ذهنی طرح‌های جدید به میان آمد. درست است که این طرح‌ها اصالت طرح‌های گذشته را ندارند اما از زیبایی خاص خود برخوردار هستند. مدتی این گبه‌ها رونق خوبی در بازار داشتند، اما با وجود انواع فرش ها هزاررنگ و مدرن کم کم از رونق افتادند.

اندازه گبه

گبه هایی که بافته می شوند چون در ایلات و عشایر بافته می شوند و برای مصرف شخصی می باشند هیچ قانون و قاعده ای ندارند و در اندازه ها و طول و عرض های دلخواه بافته می شوند.در واقع عشایر گبه ها را بر اساس اندازه چادر و نیازشان می بافتند.

گبه به صورت چهار گوش یا کناره در اندازه‌های 2/5*1/5، 100*200، 150*250، 3/5*2/5 و 1/5*2 بافته می‌شود. اندازه گبه گاه به درخواست مشتری بستگی دارد و اگر مشتری اندازه گبه را تعیین نکند، بافنده گبه به هر اندازه‌ای که مایل بود گبه را می‌بافد؛ اما امروزه با استقبال از آن و تقاضای بازار، گبه در اندازه‌های استاندارد بافته می‌شود.